نقش «روحانیت» در دفاع از کشور دوران دفاع مقدس

به گزارش خبرنگار اخبار داخلی دفاع‌پرس، دوران هشت سال دفاع مقدس، مظهر دفاع مشروع ملت مسلمان ایران در مقابل زورگویی قدرت‌های ابتکاری دنیا بود؛ دشمنان خارجی و منافقان داخلی برای ناامید ساختن مردم در دفاع از میهن اسلامی، تمام توان خود را به کار گرفتند و با استفاده از تمام رسانه‌های تبلیغاتی استکبار و دست در دست آنان، به مقابله با ملت مظلوم ایران پرداختند. اما آن‌ها از قدرت بی‌نظیر ایمان مردم و وحدت کلمه آنان پیرامون کلمه حق غافل بودند.

بزرگان دین با حضور به موقع در صحنه و دادن پیام به مردم، مبنی بر اینکه دفاع از حریم و ناموس کشور اسلامی و جهاد در مقابل متجاوز، لازم و واجب است، نقش سترگی در این راه ایفا کردند.

مراجع عظام تقلید با سخنان و رهنمود‌های خود، مشروعیت این دفاع را تاکید کرده، حضور گسترده و مستمر مردم را در جبهه‌های نبرد رقم زدند.

روحانیون؛ دوشادوش مردم با حضور در جبهه‌ها

شوق جهاد و قرار گرفتن در شمار مجاهدان راه خدا و کسب رضایت حق در سایه ادای تکلیف، در وجود آحاد رزمندگان به ویژه روحانیون که دوشادوش بسیج مردمی، سپاه انقلابی و ارتش مکتبی در خطوط مقدم حاضر می‌شدند، موج می‌زد.

حضور روحانیون را در جبهه‌های نبرد، می‌توان به سه شکل تقسیم کرد: عده‌ای برای تبلیغ به جبهه‌ها اعزام می‌شدند. آن‌ها سنگر‌های خط مقدم را به مسجد و کلاس درس و احکام تبدیل می‌کردند. برخی از روحانیون به منظور رزم وارد جبهه‌ها می‌شدند و به صورت بسیجی و بدون لباس روحانیت در جبهه‌ها حضور داشتند. شکل سوم حضور روحانیون در مناطق جنگی، تلفیقی از دو صورت قبلی و به گونه رزمی ـ تبلیغی بود که هم در زمینه نبرد و رزم موفق بودند و هم با حفظ لباس مقدس روحانیت تبلیغ می‌کردند.

آن‌ها در خط مقدم جبهه، همچون دیگر رزمندگان سلاح در دست با دشمن می‌جنگیدند و معمولاً لباس رزم سپاه یا ارتش یا بسیج را بر تن داشتند و تنها عمامه‌ای بر سر می‌گذاشتند و در مواقع مناسبی نیز به وعظ و ارشاد و تبلیغ و اقامه نماز جماعت می‌پرداختند. این نوع تبلیغ، اثر بسیار عمیقی در حفظ و ارتقای روحی رزمندگان داشت.

روحانیون؛ پرچمداران دفاع مقدس

روحانیون به عنوان پرچم داران حرکت‌های انقلابی، بیشترین نقش را در حضور مردم در صحنه‌های مبارزه ایفا می‌کردند. تشویق و ترغیب مردم به حضور در میدان‌های نبرد و ایجاد روحیه استقامت و مقاومت در دشواری‌های ناشی از جنگ و دادن امید و اطمینان به تحقق وعده‌های الهی، از جمله نقشه‌های روحانیت در حماسه دفاع مقدس است.

روحانیت متعهد با حضور به موقع خود، با عواملی همچون اختلاف‌های داخلی، شرارت‌های ستون پنجم و فعالیت‌های ضدانقلابی گروهک منافقین که سبب سستی مردم در اقبال به جبهه‌های جنگ می‌شد، برخورد می‌کردند.

در برهه‌ای از زمان که خط نفاق به سرکردگی بنی صدر و منافقین با ایجاد اختلاف‌های داخلی، جبهه و جنگ را تحت‌الشعاع قرار داده بودند، مراجع عظام تقلید با صدور فتوا و پیام‌هایی، بر رفع اختلاف‌ها و عزم جزم رزمندگان تاکید می‌کردند.

روحانیون و پراکندن عطر خدا در جبهه‌ها

دفاع مقدس، بستری برای ساختن انسان‌های موحّد، و معبری برای بندگی بود و حوزه و روحانیت، در این فضاسازی نقشی ارجمند داشت.

رهبر معظم انقلاب اسلامی دراین باره می‌فرماید: یکی از شما‌ها روحانیون، گاهی یک لشکر را به جهاد و سلاح معنوی مجهّز می‌کند؛ جبهه‌های ما امتیازش بر همه جبهه‌های عالم این است که محراب عبادت است و در آن معنویت وجود دارد؛ این بچه‌ها را می‌بینید که وقتی می‌روند و می‌آیند چقدر منور می‌شوند. این با حضور شما تامین خواهد شد.

نماز، بالاترین ذکر، برترین نیایش و بهترین شیوه تقویت ایمان به خداست. روحانیون با اقامه نماز‌های جماعت، تاثیر شگرفی در بالا بردن معنویت رزمندگان داشتند. آن‌ها با حضور خویش، به رزمندگان آرامش، و با تلاوت آیات جهاد، مقاومت و استقامت را آموزش می‌دادند. روحانیون با یادآوری ایثار و پایداری مسلمانان تاریخ صدر اسلام و با ذکر مصیبت‌های اهل بیت (ع) به ویژه سالار شهیدان، درس سلحشوری و پایداری را زمزمه می‌کردند.

روحانیت و تقویت روحیه رزمندگان

کارشناسان نظامی، ۷۵ درصد پیروزی را در گرو روحیه عالی نظامیان و رزمندگان می‌دانند و تنها ۲۵ درصد دیگر را به عواملی، چون تسلیحات، سازمان دهی، آموزش، ارتباطات و ... نسبت می‌دهند.

فرمانده قوی، آرام و شاداب، در مواقع حساس می‌تواند تصمیم مناسب بگیرد و از نیرو و امکانات به گونه‌ای شایسته استفاده کند؛ سرباز با روحیه قوی و برخوردار از آرامش نیز می‌تواند از ابزار و وسایل جنگی به طور صحیح و به موقع سود جسته، ضربات کاری بر دشمن وارد سازد.

اما فرمانده فاقد روحیه، هنگام رویارویی با خطر، تدبیر و دقت کافی در طرح‌ریزی و اجرای برنامه‌ها را نخواهد داشت و رزمنده بی‌روحیه نیز بر اثر هراس و وحشت، تنها در پی حفظ جان خود است و قادر به استفاده از سلاح و امکانات به طور کامل نیست.

دفاع مقدس نیز از این قاعده مستثنا نبود و روحانیان، تأثیر عمیقی در تقویت روحیه رزمی رزمندگان در مقاطع حساس جنگ داشتند؛ نقش اساسی روحانیت در این مرحله، نگهبانی از دل‌ها بود. اینکه قلب‌ها را استوار بدارند و بر اطمینان و قوّت گام‌ها بیفزایند و ایمان رزمندگان را راسخ سازند.

روحانیون با حضور در خطوط مقدم و همراهی و همگامی با فرماندهان دل سوز، مشکلات، بن بست‌ها و شکست‌ها را از نزدیک درک می‌کردند و در مواقع حساس، با تلاوت یک آیه، با قرائت یک حدیث و...، فرماندهان را از فشار‌های روانی ناشی از مشکلات خارج می‌ساختند و موجب تقویت روحیه آنان می‌شدند. حضور روحانیون و همراهی با فرماندهان در شب‌های عملیات و در خطوط مقدم و پاتک‌های شدید دشمن، بروز رشادت‌ها، شجاعت‌ها و خطرپذیری‌ها، از مواردی است که در عمل موجب تقویت روحیه فرماندهان جنگ می‌شد.

فعالیت‌های رزمی روحانیون در جبهه‌ها

یکی از فعالیت‌های روحانیون در دفاع مقدس، حضور در کادر فرماندهی و تخصصی یگان‌های رزم بود. طلاب بسیاری پس از حضور در دوره‌های فشرده تخصصی، به یگان‌های رزم اعزام می‌شدند و در لشکر‌ها و یگان‌ها، مسئولیت گردان یا واحد‌های رزمی را بر عهده می‌گرفتند. گاه در یک لشکر، چهار فرمانده گردان روحانی وجود داشت.

روحانیت در چشمه‌سار شهادت

طلبه شهید، از تبار کسانی است که شرف جهاد را با فضیلت علم به هم آمیختند و مصداق عالم عامل شدند. او از طایفه مردانی است که یک پای در درس فقه داشتند و پای دیگر در درس عشق و با وضو بر سر هر دو کلاس حاضر می‌شدند. او از نسل «عِنْدَ رَبِّهِمْ یُرْزَقُونَ» است.

حضرت امام خمینی رهبر کبیر انقلاب، درباره شهیدان حوزه و روحانیت فرمودند:

سلام بر حماسه‌سازان همیشه جاوید روحانیت، که رساله علمیه و عملیه خود را به دم شهادت و مرکب خون نوشته‌اند و بر منبر هدایت و وعظ و خطابه ناس، از شمع حیاتشان گوهر شب چراغ ساخته‌اند؛ کدام انقلاب مردمی ـ اسلامی را سراغ دارید که در آن، حوزه و روحانیت پیش کسوت شهادت نبوده‌اند، بر بالای دار نرفته‌اند و اجساد مطهرشان بر سنگ فرش‌های حوادث خونین به شهادت نایستاده است؟ خدا را سپاس می‌گزاریم که از دیوار‌های فیضیه گرفته تا سلول‌های مخوف و انفرادی رژیم شاه، و از کوچه و خیابان تا مسجد و محراب امامت جمعه و جماعات، و از دفاتر کار و محل خدمت تا خطوط مقدم جبهه‌ها و میادین مین، خون پاک شهدای حوزه و روحانیت، افق فقاهت را گلگون کرده است و در پایان افتخارآمیز جنگ تحمیلی نیز، رقم شهدا و جانبازان و مفقودین حوزه‌ها نسبت به سایر قشر‌های دیگر، زیادتر است.